‹‹ዘመነ መሳፍንት›› የተባለውን የየየግዛት ባላባቶች ዘመን በማስቆም ኢትዮጵያን በአንድ ጠንካራ ማዕከላዊ መንግሥት ስር ለማስተዳደር የሞከሩት ንጉሰ ነገሥት ዳግማዊ አፄ ቴዎድሮስ የተወለዱት ከዛሬ 201 ዓመታት በፊት (ጥር 6 ቀን 1811 ዓ.ም) ነበር፡፡

– – –

ዳግማዊ አፄ ቴዎድሮስ የልጅነት ስማቸው ‹‹ካሣ›› ይባል ነበር፡፡ አባታቸው ደጃዝማች ኃይሉ ወልደጊዮርጊስ፤ እናታቸው ደግሞ ወይዘሮ አትጠገብ ወንድበወሰን ይባላሉ፡፡ ልጅ ካሣ አባታቸው በሕፃንነታቸው ስለሞቱ ወደ አጎታቸው ደጃዝማች ክንፉ ዘንድ በመሄድ አድገዋል፡፡ ለትምህርት በተላኩባቸው ቦታዎችም የአስተዳደር ስራንና የሀገራቸውን የወቅቱን ፈተናዎች ተገንዝበዋል፡፡

– – –

የግዛት ባላባቶች በቡድን ተከፋፍለው ለስልጣን ደም እየተፋሰሱ የነበረበት ወቅቱ የኢትዮጵያ ነባራዊ ሁኔታ ካሣን እረፍት ስለነሳቸው ኢትዮጵያን በአንድ ጠንካራ ማዕከላዊ መንግሥት ስር ስለማስተዳደር ማሰብ ጀመሩ፡፡ አስበውም አልቀሩም፡፡ በየጊዜው የተጠመደባቸውን ሴራ በብልሃትና በጀግንነት እያለፉ የግዛት ባላባቶች በጦርነት ድል አድርገው የካቲት 5 ቀን 1847 ዓ.ም በደረስጌ ማርያም ቤተ-ክርስቲያን ‹‹ዳግማዊ አፄ ቴዎድሮስ ንጉሰ ነገሥት ዘኢትዮጵያ›› ተብለው ዘውድ ደፉ (ነገሱ)፡፡

– – –

ንጉሰ ነገሥት ዳግማዊ አፄ ቴዎድሮስ አንድነቷ የተጠበቀ ኢትዮጵያን በመገንባት ለመምራት ሙከራ አድርገዋል፡፡ የወቅቱ የኢትዮጵያ ማኅበረ-ፖለቲካዊ ስሪትና ዓለም አቀፋዊ ነባራዊ ሁኔታዎች ከንጉሰ ነገሥቱ ባህርያት ጋር ተደምረው ዓላማቸውን ዳር ሳያደርሱ ከዚህ ዓለም በሞት ቢለዩም በአንድ ጠንካራ ማዕከላዊ መንግሥት ስር የምትተዳደርና የዘመነች ኢትዮጵያን ለመገንባት የከፈሉት መስዋዕትነት ስማቸው ትናንት፣ ዛሬና ነገም በኢትዮጵያና በመላው ዓለም እንዳይረሳ ያደርጋቸዋል፡፡